WIOSNA W RUCHU! JAK AKTYWNOŚĆ NA ŚWIEŻYM POWIETRZU WPŁYWA NA ZDROWIE I EKOLOGIĘ?

W dzisiejszym świecie pełnym ekranów i siedzącego trybu życia warto przypomnieć sobie, jak wielką moc ma ruch na świeżym powietrzu. Pierwszy Dzień Wiosny to idealna okazja, by wyjść z domu i aktywnie celebrować nadejście nowej pory roku! Spacer po lesie, wsłuchiwanie się w dźwięki natury czy poszukiwanie skarbów to proste sposoby na połączenie aktywności fizycznej z nauką. Jak sprawić, by każda wycieczka stała się ekscytującą eko-przygodą? Podpowiada ekspert Kubusiowych Przyjaciół Natury  dr Tomasz Rożek z Fundacji Nauka. To Lubię.

Dlaczego ruch jest ważny i jakie niesie korzyści?

Ruch to nie tylko sposób na utrzymanie dobrej kondycji fizycznej, ale także klucz do lepszego samopoczucia i zdrowia psychicznego. Regularne przebywanie na świeżym powietrzu przynosi liczne korzyści zdrowotne. Badania naukowe wskazują, że kontakt z naturą obniża poziom kortyzolu (hormon stresu), zmniejsza ryzyko wystąpienia nadciśnienia, udaru, chorób serca i astmy. Osoby spędzające więcej czasu na łonie natury częściej deklarują lepsze samopoczucie i ogólny stan zdrowia.^[1]

– Ruch jest podstawową potrzebą człowieka – tak jak jedzenie czy sen. Nasze ciała są stworzone do aktywności, a jej brak po prostu nam szkodzi. Regularna ćwiczenia poprawią pracę serca, płuc, mięśni i stawów, a także wspierają zdrowie psychiczne – już 30 minut umiarkowanej aktywności dziennie zmniejsza ryzyko depresji, poprawia koncentrację i redukuje stres. Co więcej, aktywność fizyczna wspomaga pamięć i procesy poznawcze oraz może spowolnić starzenie się układu nerwowego. – podkreśla dr Tomasz Rożek z Fundacji Nauka. To Lubię – ekspert współpracujący z programem Kubusiowi Przyjaciele Natury.

Ruch pomaga także w rozwoju zdolności poznawczych i wzmacnia odporność organizmu, poprawiając krążenie krwi i transport komórek odpornościowych. Dlatego warto już od najmłodszych lat dbać o nawyk aktywności – najlepiej w połączeniu z edukacją przyrodniczą i zabawą.

Wyzwania związane z aktywnością fizyczną u dzieci

Dzieci coraz rzadziej wybierają ruch na świeżym powietrzu, zamiast na podwórku czy w parku, częściej spędzają czas przed ekranami. Badania pokazują, że zaledwie 16,8% dzieci i młodzieży w Polsce spełnia zalecenia dotyczące codziennej aktywności fizycznej (co najmniej 60 minut dziennie).^[2] Jednocześnie, średni czas spędzany online przez nastolatków wynosi 5 godzin i 36 minut dziennie, co stanowi wzrost o prawie dwie godziny w ciągu ostatniej dekady^[3]. Ponadto, aż 94% polskich dzieci nie posiada wystarczających kompetencji ruchowych, takich jak prawidłowe bieganie, skakanie czy rzucanie piłką^[4]. Te dane podkreślają potrzebę promowania aktywności fizycznej wśród najmłodszych.

– Dziś dzieci ruszają się mniej niż kiedykolwiek wcześniej. Dlaczego? Powodów jest wiele. Po pierwsze, styl życia. Coraz więcej czasu spędzają przed ekranami – komputery, tablety, smartfony, a do tego gry wideo i seriale. Nie chcę demonizować nowych technologii, bo one są i będą i też są nam potrzebne, tyle tylko, że technologie, które miały ułatwiać życie, często sprawiają, że stajemy się mniej aktywni i tutaj ważną rolę odgrywamy my – rodzice, nauczyciele i wychowawcy – zauważa dr Tomasz Rożek.

Dzieci często nie mają też czasu na swobodną zabawę na świeżym powietrzu, a jeśli nie widzą dobrego przykładu wśród dorosłych, ich motywacja do ruchu spada. Dlatego program edukacyjny Kubusiowi Przyjaciele Natury, którego jednym ze scenariuszy jest ruch i aktywność, zachęca do budowania pozytywnych nawyków, które można wpleść w codzienność.

A więc… Jak zachęcić dzieci do uprawiania sportu?

Zmotywowanie dzieci do aktywności to wyzwanie, ale nie jest niemożliwe. Kluczem jest połączenie zabawy z nauką.

• Radość z ruchu – aktywność fizyczna nie powinna być kolejnym obowiązkiem. Dzieci potrzebują przestrzeni do swobodnej aktywności, bez ocen czy przymusu. Organizuj proste zabawy, np. zbieranie liści, kamyków, szyszek, wypatrywanie ptaków czy leśne podchody.
• Daj dobry przykład – jeśli rodzice i nauczyciele są aktywni, dzieci chętniej pójdą w ich ślady. Wspólne spacery, wycieczki rowerowe czy gry zespołowe wzmacniają więzi rodzinne i budują pozytywne nawyki.
• Dopasuj formę uprawiania sportu do swojego dziecka – nie każde dziecko lubi piłkę nożną czy bieganie. Jedne wolą taniec, inne sztuki walki czy jazdę na rolkach. Kluczem jest znalezienie formy ruchu, która sprawia dziecku przyjemność. Dlatego też warto eksperymentować z różnymi formami sportu.
• Doceniaj wysiłek, nie tylko wyniki – pochwały wzmacniają motywację i poczucie własnej wartości. Sport nie musi oznaczać rywalizacji – może być okazją do nauki współpracy, wytrwałości i radzenia sobie z porażkami.

Ruch a ekologia – aktywność fizyczna opłaca się człowiekowi i naturze?

Aktywność fizyczna na świeżym powietrzu to nie tylko zdrowie i forma spędzania wolnego czasu w zgodzie z naturą, ale także okazja na kształtowanie proekologicznych postaw. Każda wyprawa może stać się okazją do zabawy i nauki – wystarczy dodać trochę kreatywności. Zrównoważony rozwój zaczyna się od codziennych nawyków – a najlepszym nauczycielem jest natura sama w sobie.

• Spacer zamiast samochodu – zamiast jechać autem, wybierz rower lub pieszą wędrówkę.
• Aktywne przerwy w nauce – kilka minut ruchu poprawia koncentrację i efektywność nauki.
• Ruch na świeżym powietrzu – skakanie przez kałuże czy bieganie po lesie to świetna zabawa!
• Klasyczne gry podwórkowe – berek, klasy, zabawa w chowanego – to aktywność, która nie wymagają ekranu.

Spędzając czas aktywnie i sportowo, czyli tak naprawdę również w zgodzie z naturą, nie tylko dbamy o siebie, ale także oszczędzamy prąd i ograniczamy emisję CO2.

^[1]https://www.dbajoserce.pl/3189/naukowo-potwierdzone-przebywanie-na-swiezym-powietrzu-sprzyja-dobremu-zdrowiu?

^[2]https://www.awf.edu.pl/uczelnia/aktualnosci/raport-o-stanie-aktywnosci-fizycznej-dzieci-i-mlodziezy-w-polsce?

^[3] https://www.gov.pl/web/baza-wiedzy/mlodziez-w-internecie—raport-nastolatki-31?

^[4]https://www.awf.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0008/64457/Raport-merytoryczny-projektu-WF-z-AWF.-Aktywny-dzisiaj-dla-zdrowia-w-przyszlosci-za-rok-2024.pdf